Γενικές πληροφορίες

• Η διάγνωση της υπέρτασης βασίζεται αποκλειστικά στη μέτρηση της πίεσης. Δεν υπάρχει καμιά άλλη μέθοδος ή εξέταση για την αποκάλυψη των υπερτασικών ατόμων.
• Η μέτρηση της πίεσης είναι σχετικά απλή. Χρειάζεται όμως εκπαίδευση, εξάσκηση και προσοχή στη λεπτομέρεια.
• Τόσο στα φυσιολογικά όσο και στα υπερτασικά άτομα, η αρτηριακή πίεση μεταβάλλεται συνεχώς. Γι’ αυτό, προκειμένου να προσδιοριστεί το επίπεδο της πίεσης, συνήθως χρειάζονται πολλές μετρήσεις σε διαφορετικά στιγμιότυπα, πάντα σε συνθήκες ηρεμίας.
• Σε συνθήκες εκνευρισμού, φόβου, πανικού, πόνου ή μεγάλης σωματικής προσπάθειας (π.χ. τρέξιμο, σήκωμα μεγάλου βάρους, κλπ), η πίεση μπορεί να αυξηθεί πολύ ακόμη και πάνω από 200 mmHg η συστολική. Η μέτρηση αυτή δεν είναι αντιπροσωπευτική της “πραγματικής” πίεσης. Αν δε συνοδεύεται από κάποιο άλλο σοβαρό πρόβλημα δε χρειάζεται αντιμετώπιση και υποχωρεί από μόνη της λίγο αργότερα (βλέπε «Υπερτασική κρίση»).
• Η μέτρηση της πίεσης γίνεται είτε με αυτόματο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο είτε με πιεσόμετρο που χρειάζεται ακουστικά (υδραργυρικό ή μεταλλικό) (βλέπε «Ποιά πιεσόμετρα είναι κατάλληλα»). Όλα τα πιεσόμετρα μετρούν την πίεση σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (π.χ. 140/90 mmHg).

Οδηγίες για τη σωστή μέτρηση της πίεσης

• Τουλάχιστον μισή ώρα πριν από τη μέτρηση της πίεσης, θα πρέπει να αποφεύγετε τον καφέ και το κάπνισμα (φυσικά, καλό είναι να μην καπνίζετε καθόλου).
• Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται πάντα σε καθιστή θέση. Αν παίρνετε φάρμακα για την υπέρταση, ο γιατρός σας μπορεί κάποιες φορές να σας ζητήσει να κάνετε μετρήσεις και σε όρθια θέση για να διαπιστώσει αν η πίεση πέφτει υπερβολικά στην ορθοστασία (ορθοστατική υπόταση).
• Για τη μέτρηση της πίεσης πρέπει πρώτα να μείνετε σε καθιστή θέση για περίπου 5 λεπτά.
• Η πλάτη σας να ακουμπά στη ράχη της καρέκλας και το μπράτσο να είναι χαλαρά ακουμπισμένο σε σταθερή επιφάνεια (π.χ. τραπέζι).
• Η περιχειρίδα (το πανί που τυλίγει το χέρι) τοποθετείται έτσι ώστε να εφαρμόζει καλά κατευθείαν πάνω στον βραχίονα (μπράτσο) χωρίς να παρεμβάλλεται το μανίκι.
• Αν το μανίκι σας είναι σφικτό θα πρέπει να το βγάζετε.

Εικόνα 1. Τεχνική μέτρησης της πίεσης με ακουστικά

• Η περιχειρίδα πρέπει να βρίσκεται περίπου στο ύψος της καρδιάς.
• Η άκρη του ακουστικού τοποθετείται στην εσωτερική επιφάνεια του αγκώνα χωρίς να καλύπτεται τελείως από την περιχειρίδα.
• Βεβαιωθείτε ότι το πιεσόμετρό σας δείχνει ακριβώς 0 πριν το χρησιμοποιήσετε.
• Φουσκώνετε το πιεσόμετρο μέχρι το 200-220 mmHg. Ξεφουσκώνετε αργά (περίπου 10 mmHg κάθε 5 δευτερόλεπτα).
• Συστολική πίεση είναι το σημείο που εμφανίζεται (ακούγεται) ο ρυθμικός χτύπος όσο αδύνατος και να είναι.
• Διαστολική πίεση είναι το σημείο όπου ο ρυθμικός ήχος παύει να ακούγεται.
• Η πίεση πρέπει να καταγράφεται σε χιλιοστά π.χ. συστολική πίεση 160 και διαστολική 90 mmHg και όχι 16 και 9.
• Το πιεσόμετρο σας έχει ενδείξεις (γραμμές) για κάθε 2 χιλιοστά πίεσης π.χ. 90, 92, 94, 96 κ.λπ. Η πίεση δεν πρέπει να στρογγυλοποιείται όπως π.χ. 160/95 mmHg αλλά να καταγράφεται με λεπτομέρεια στο τελικό ζυγό (όχι μονό) ψηφίο π.χ. 162/94 mmHg.
• Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκούν δύο μετρήσεις της πίεσης κάθε φορά, με μεσοδιάστημα 1-2 λεπτά μεταξύ των μετρήσεων. Στη δεύτερη μέτρηση, η πίεση είναι συνήθως χαμηλότερη. Αν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ πρώτης και δεύτερης μέτρησης (πάνω από 10 mmHg) γίνεται και τρίτη μέτρηση. Καμία μέτρηση της πίεσης στο σπίτι δεν απορρίπτεται. Όλες οι μετρήσεις καταγράφονται.

Γενικές πληροφορίες

• Οι μετρήσεις της πίεσης στο σπίτι είναι χρήσιμες για την αξιολόγηση της πίεσης και τη διάγνωση της υπέρτασης, αλλά κυρίως για τη μακροχρόνια παρακολούθηση της ρύθμισης της πίεσης.
• Για τη σωστή εκτίμηση της πίεσης στο σπίτι απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η εκπαίδευση στην τεχνική της μέτρησης και ο τακτικός έλεγχος της λειτουργίας του πιεσομέτρου (μια φορά το χρόνο).
• Η παρακολούθηση της πίεσης στο σπίτι είναι προτιμότερο να γίνεται με αυτόματο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο βραχίονα. Αξιόπιστες μετρήσεις μπορούν να γίνουν και με υδραργυρικό ή μεταλλικό πιεσόμετρο (σαν ρολόι με περιστρεφόμενη βελόνα) και ακουστικά (βλέπε εικόνα), εφόσον έχει προηγηθεί σχολαστική εκπαίδευση στην τεχνική μέτρησης (βλέπε «Ποιός είναι ο σωστός τρόπος μέτρησης της πίεσης;»), (βλέπε «Ποια πιεσόμετρα είναι κατάλληλα για μετρήσεις της πίεσης στο σπίτι;»).
• Οι μετρήσεις μπορεί να γίνονται από το ίδιο το υπερτασικό άτομο, ή από άλλο άτομο στο σπίτι.
• Οι αλλαγές στη φαρμακευτική θεραπεία (επιπλέον χάπι ή αποφυγή δόσης) με κριτήριο μεμονωμένες μετρήσεις της πίεσης στο σπίτι αποτελούν διαδεδομένη αλλά λανθασμένη τακτική και πρέπει να αποφεύγονται.

Πόσες μετρήσεις χρειάζονται

• Για την αξιολόγηση της πίεσης στο σπίτι πρέπει να γίνονται πολλές μετρήσεις σε διαφορετικές ημέρες σε συνθήκες ηρεμίας και να υπολογίζεται ο μέσος όρος.
• Μεμονωμένες μετρήσεις έχουν μικρή αξία γιατί μπορεί να μην αντιπροσωπεύουν την πίεση στο σπίτι.
• Μετρήσεις της πίεσης σε συνθήκες αναστάτωσης, άγχους, στενοχώριας, πανικού, πονοκεφάλου, ζάλης κλπ, πρέπει να αποφεύγονται επειδή είναι παραπλανητικές.
• Για τη μακροχρόνια παρακολούθηση της πίεσης στο σπίτι 1-2 μετρήσεις την εβδομάδα είναι συνήθως αρκετές. Συχνές μετρήσεις, π.χ. κάθε μέρα, πρέπει να αποφεύγονται.
• Πριν από κάθε επίσκεψη στο γιατρό, συνιστάται να γίνονται μετρήσεις για 7 μέρες (όχι λιγότερες από 3 μέρες, κατά προτίμηση εργάσιμες, με μετρήσεις μέρα παρά μέρα) σε διάστημα 1-2 εβδομάδων και να υπολογίζεται ο μέσος όρος αφού εξαιρεθεί η πρώτη μέρα.
• Η καθημερινή μέτρηση της πίεσης δεν έχει νόημα και πρέπει να αποφεύγεται εκτός απόελάχιστες περιπτώσεις και για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
• Οποιαδήποτε ώρα της ημέρας είναι κατάλληλη για τη μέτρηση της πίεσης. Καλό είναι να μετράτε σε διαφορετικές ώρες, να γράφετε τις τιμές της πίεσης που βρίσκετε και να τις δείχνετε στο γιατρό σας όταν τον επισκέπτεστε.
• Συνήθως συνιστάται να γίνονται μετρήσεις δύο φορές την ημέρα, το πρωί πριν από τα φάρμακα (αν χορηγούνται) και το απόγευμα.
• Κάθε φορά γίνονται διπλές μετρήσεις μετά από 5 λεπτά ανάπαυση σε καθιστή θέση και με μεσοδιάστημα 1 λεπτό μεταξύ των μετρήσεων.
• Όλες οι μετρήσεις πρέπει να καταγράφονται όπως στο υπόδειγμα. Δεν πρέπει να διαλέγετε ποιές μετρήσεις θα δείξετε στο γιατρό. Μπορείτε όμως να σημειώσετε αν είχατε οποιοδήποτε πρόβλημα τη στιγμή κάποιας μέτρησης.
• Κατά κανόνα, η πίεση στο σπίτι είναι χαμηλότερη απ’ όσο στο ιατρείο και θεωρείται φυσιολογική όταν ο μέσος όρος μερικών μετρήσεων είναι κάτω από 135 mmHg η συστολική και κάτω από 85 mmHg η διαστολική.

Κατεβάστε το έντυπο παρακολούθησης της πίεσης στο σπίτι

Κατεβάστε το πρόγραμμα μέτρησης της πίεσης στο σπίτι

• Για την παρακολούθηση της πίεσης στο σπίτι συνιστάται η χρησιμοποίηση αυτόματου ηλεκτρονικού πιεσομέτρου, επειδή χρειάζεται ελάχιστη εκπαίδευση και οι μετρήσεις γίνονται με αντικειμενικό τρόπο.
• Τα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα που κυκλοφορούν στην αγορά για μετρήσεις στο σπίτι, δεν έχουν όλα τεκμηριωμένη αξιοπιστία. Συνιστώνται ηλεκτρονικά πιεσόμετρα που μετρούν την πίεση στο βραχίονα (μπράτσο). Τα πιεσόμετρα καρπού είναι λιγότερο αξιόπιστα και δεν συνιστώνται.
• Ανεξάρτητα από το είδος του πιεσομέτρου που χρησιμοποιείτε, οι διαστάσεις της περιχειρίδας πρέπει να είναι οι κατάλληλες για το μπράτσο σας σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Σε άτομα με μεγάλο μπράτσο οι συνηθισμένη περιχειρίδα μπορεί είναι μικρή με αποτέλεσμα το πιεσόμετρο να δείχνει πίεση μεγαλύτερη από την πραγματική.
  
  

• Η 24ωρη καταγραφή της πίεσης, που λανθασμένα αναφέρεται από μερικούς ως «Holter πίεσης», είναι ένα φορητό ηλεκτρονικό πιεσόμετρο που μετράει αυτόματα την πίεση κάθε 15-30 λεπτά επί 24 ώρες. Αποτελείται από περιχειρίδα που τυλίγεται στο μπράτσο του εξεταζόμενου και από συσκευή μεγέθους λίγο μεγαλύτερου από πακέτο τσιγάρων που συνδέεται με την περιχειρίδα και τοποθετείται στη ζώνη ή κρεμιέται στον ώμο.
• Η εφαρμογή της τεχνικής αυτής παρέχει τη δυνατότητα πολλαπλών μετρήσεων της πίεσης μακριά από το «στρεσογόνο» περιβάλλον του ιατρείου. Έτσι αποκτάται λεπτομερής εικόνα της συμπεριφοράς της πίεσης στις συνηθισμένες συνθήκες μιας εργάσιμης μέρας, κατά τη διάρκεια της εργασίας, στο σπίτι και τον ύπνο.
• Η 24ωρη καταγραφή της πίεσης δεν είναι απαραίτητη σε όλα τα υπερτασικά άτομα. Είναι όμως χρήσιμη σε πολλές περιπτώσεις, όπως για τη διάγνωση της «υπέρτασης λευκής μπλούζας», της «συγκαλυμμένης υπέρτασης», της νυκτερινής υπέρτασης, της οριακής ή ασταθούς υπέρτασης και για την επιβεβαίωση της 24ωρης ρύθμισης της πίεσης.

Εικόνα 4. Πιεσόμετρο 24ωρης καταγραφής της πίεσης